Giữ mùa hè an toàn cho trẻ: Từ trách nhiệm chung đến hành động cụ thể

Chủ động từ sớm, bám sát chỉ đạo của Chính phủ

Theo bà Nguyễn Thị Nhung, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác học sinh, sinh viên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), thực hiện Công điện 61 và Chỉ thị 17 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD&ĐT đã ban hành văn bản chỉ đạo các Sở GD&ĐT hướng dẫn bàn giao học sinh về địa phương sinh hoạt hè; đồng thời phối hợp các tổ chức Đoàn, Đội, ngành văn hóa – thể thao, y tế tổ chức các sân chơi hè phù hợp, tăng cường tuyên truyền, giáo dục kỹ năng sống và phòng chống đuối nước.

“Chúng tôi xác định đảm bảo an toàn cho học sinh là ưu tiên hàng đầu trong hè 2025, đặc biệt trước tình trạng đuối nước vẫn đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do tai nạn ở trẻ em Việt Nam”, bà Nhung nói.

Chỉ tính riêng từ ngày 9–16/6, Bộ GD&ĐT phối hợp UBND TP. Huế tổ chức Giải Thể thao học sinh phổ thông toàn quốc năm 2025, với hơn 2.300 em từ các địa phương tham gia tranh tài ở các môn như bơi, điền kinh, bóng đá, bóng rổ, Vovinam… Đây không đơn thuần là hoạt động thể thao mà còn là sân chơi giúp rèn luyện thể chất, tăng cường kỹ năng ứng xử và tinh thần đồng đội.

Bộ cũng đang triển khai thí điểm chương trình dạy bơi an toàn tại tỉnh Bắc Ninh – với mô hình chia lớp nhỏ, ưu tiên học sinh chưa biết bơi, kết hợp giảng dạy kỹ năng sinh tồn, thoát hiểm trong môi trường nước.

Bơi an toàn – từ chính sách đến thực tiễn

Từ góc độ ngành thể thao, bà Nguyễn Thị Chiên, Phó trưởng phòng Thể dục thể thao cho mọi người (Cục Thể dục thể thao – Bộ VHTT&DL), cho biết Chương trình “Bơi an toàn, phòng chống đuối nước trẻ em” đang được triển khai quyết liệt trên phạm vi toàn quốc theo Quyết định 3246 của Bộ trưởng Bộ VHTT&DL.

“Chúng tôi đã xây dựng tài liệu hướng dẫn kỹ năng bơi an toàn, kỹ năng cứu đuối gián tiếp, kỹ năng thoát hiểm, và tổ chức tập huấn cho hàng nghìn huấn luyện viên, cộng tác viên tại các địa phương. Quan điểm của ngành là: biết bơi chưa đủ – phải biết an toàn trong môi trường nước mới là mục tiêu cuối cùng”, bà Chiên nhấn mạnh.

Ngành thể thao cũng đề xuất triển khai tiêu chí đánh giá trẻ biết bơi theo ba cấp độ, tích hợp cả lý thuyết và thực hành, từ những em mới biết bơi cơ bản, đến cấp độ có kỹ năng cứu đuối và thoát hiểm trong tình huống thực tế. Bà Chiên cho biết Cục Thể dục thể thao mong muốn phối hợp cùng Bộ GD&ĐT đưa bộ tiêu chí này trở thành một điều kiện tốt nghiệp ở các cấp học, nhằm phổ cập bơi theo cách thực chất và bền vững.

Tuy nhiên, việc triển khai vẫn gặp nhiều thách thức. Cả nước hiện có khoảng 6.000 bể bơi, nhưng tỉ lệ trường học có bể chỉ khoảng 0,04%. Số giáo viên thể dục biết dạy bơi rất thấp. Các mô hình xã hội hóa bể bơi thường vướng mắc cơ chế hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, dẫn đến tình trạng “có bể mà không hoạt động”.

“Chúng tôi rất cần sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền địa phương để tháo gỡ cơ chế, khuyến khích liên kết công – tư, và bảo đảm học sinh có điều kiện tiếp cận môn bơi như một quyền lợi chính đáng”, bà Chiên nói. Đồng thời, ngành cũng khuyến cáo không để học sinh dưới 18 tuổi tự cứu đuối trực tiếp vì nguy cơ mất an toàn cao, thay vào đó, các em cần được trang bị kỹ năng gọi cứu hộ, cứu đuối gián tiếp, giữ bình tĩnh và thoát hiểm.

Gia đình là “hàng rào đầu tiên” nhưng cần sự chung tay của toàn xã hội

Không chỉ dừng lại ở chỉ đạo bàn giao học sinh về địa phương, Bộ GD&ĐT còn đề ra định hướng phối hợp liên ngành để kỳ nghỉ hè trở thành quãng thời gian thực sự ý nghĩa. Các hoạt động sinh hoạt hè được khuyến khích tổ chức rộng khắp tại địa bàn dân cư, với sự phối hợp của Đoàn Thanh niên, Hội đồng Đội các cấp – nơi các sân chơi hè trở thành không gian “học mà chơi, chơi mà học” cho trẻ em.

Ngành giáo dục cũng tăng cường phối hợp với ngành văn hóa, thể thao và du lịch, ngành y tế và các cơ quan liên quan để lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, phòng chống tai nạn thương tích, đuối nước vào các hoạt động hè một cách bài bản. Đồng thời, khuyến khích mở rộng không gian sinh hoạt cho học sinh – từ thư viện, nhà văn hóa, bảo tàng đến các khu thể thao – với chính sách ưu đãi, miễn giảm vé.

Một điểm nhấn quan trọng là vai trò của phụ huynh. “Gia đình là hàng rào bảo vệ đầu tiên và hiệu quả nhất. Bố mẹ cần chủ động trang bị kỹ năng an toàn, giáo dục con biết tự phòng tránh các nguy cơ thay vì quá phụ thuộc vào nhà trường”, bà Nhung nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ở nhiều nơi, các hoạt động sinh hoạt hè tại cộng đồng vẫn còn manh mún, thiếu kinh phí, thiếu nhân lực. Việc tổ chức Đoàn – Đội, trung tâm văn hóa, thể thao chưa thực sự đủ sức thu hút, khiến nhiều học sinh chỉ có “nghỉ hè ở nhà” thay vì được tham gia sinh hoạt cộng đồng bổ ích.

Theo bà Nhung, để mỗi kỳ nghỉ hè thực sự trở thành khoảng thời gian vui tươi và an toàn cho trẻ, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành giáo dục, thể thao, y tế, đoàn thể – và đặc biệt là sự vào cuộc chủ động của từng địa phương, từng gia đình.