Khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026: Yêu cầu chuẩn bị kỹ lưỡng để chính sách đi vào thực chất

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường sáng 2/12 (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội)

Ưu tiên nhóm yếu thế, bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế

Trong phiên thảo luận, vấn đề bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, đặc biệt đối với nhóm yếu thế, được nhiều đại biểu quan tâm. Đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ nhận định: việc mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân theo tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị là chủ trương đúng đắn, tạo nền tảng thúc đẩy hệ thống y tế phát triển theo hướng bao trùm và bền vững. Tuy nhiên, để chính sách khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí áp dụng từ năm 2026 khả thi, dự thảo cần làm rõ phạm vi điều chỉnh, cơ chế thực hiện và cách thức phân tầng đối tượng thụ hưởng.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ phát biểu (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội)

Cần cơ chế đặc thù để thu hút và giữ chân bác sĩ tại vùng khó khăn

Cũng theo Đại biểu Đặng Bích Ngọc, một trong những điểm nghẽn lớn nhất đối với việc triển khai khám sức khỏe định kỳ cho toàn dân từ năm 2026 chính là năng lực y tế cơ sở, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Đại biểu nhấn mạnh: “mọi chủ trương dù đúng đắn đến đâu cũng khó đạt hiệu quả nếu thiếu đội ngũ bác sĩ đủ số lượng và chuyên môn. Thực tế cho thấy nhiều trạm y tế tại địa bàn khó khăn vẫn thiếu bác sĩ cơ hữu, trang thiết bị lạc hậu, trong khi hạ tầng công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu vận hành hồ sơ sức khỏe điện tử – yếu tố then chốt để cải cách dịch vụ y tế”.

Từ thực trạng đó, đại biểu đề nghị cần xây dựng cơ chế đặc thù, mang tính đột phá nhằm thu hút và giữ chân bác sĩ ở vùng khó khăn. Theo bà, ưu tiên trước hết là tạo điều kiện đào tạo đội ngũ tại chỗ, nhất là nguồn nhân lực là người dân tộc thiểu số, bởi đây là lực lượng am hiểu địa bàn, có khả năng gắn bó lâu dài và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của cộng đồng. Song song, cần áp dụng mô hình “cầm tay chỉ việc” để bác sĩ tuyến trên trực tiếp hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật cho y tế cơ sở, đồng thời mở rộng khám chữa bệnh từ xa nhằm khắc phục hạn chế về nhân lực chuyên môn.

Các đại biểu tham dự phiên họp (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội)

Đại biểu cũng đề xuất Chính phủ sớm ban hành định mức chi phù hợp, gắn với cơ chế đầu tư ưu tiên cho vùng khó khăn, đi kèm phân cấp mạnh hơn cho địa phương để chủ động bố trí nhân lực và xây dựng chính sách thu hút bác sĩ. Chỉ khi có giải pháp tổng thể và ổn định, y tế cơ sở mới đủ năng lực triển khai hiệu quả các chính sách chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Theo đại biểu, việc xác định nhóm ưu tiên là đặc biệt quan trọng trong bối cảnh năng lực y tế cơ sở còn chênh lệch giữa các vùng miền. Đại biểu kiến nghị ưu tiên triển khai trước với đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; hộ nghèo, cận nghèo và các nhóm yếu thế khác. Đây không chỉ là yêu cầu về công bằng xã hội mà còn là giải pháp thiết thực để thu hẹp khoảng cách tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản, phù hợp với mục tiêu mà Nghị quyết 72 đề ra.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và vận hành sổ sức khỏe điện tử cho toàn dân cần được tiếp cận theo lộ trình linh hoạt. Đại biểu đề xuất quy định theo hướng “phấn đấu hoàn thành” thay vì đặt ra mốc thời gian cứng, đồng thời cho phép triển khai trước tại các địa phương có hạ tầng và nhân lực đáp ứng. Cách tiếp cận này, theo đại biểu, vừa bảo đảm tính khả thi, vừa tránh tạo áp lực quá lớn cho hệ thống y tế cơ sở vốn đang chịu nhiều thách thức.

Bảo đảm nguồn lực cho chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, phù hợp quy hoạch mạng lưới y tế

Trong bối cảnh già hóa dân số diễn ra nhanh và đặt ra nhiều thách thức đối với hệ thống y tế, Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ nhấn mạnh sự cần thiết phải thể chế hóa đầy đủ tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị. Theo Nghị quyết, mỗi tỉnh, thành phố phải có ít nhất một bệnh viện đạt cấp chuyên sâu và có cơ sở lão khoa hoặc chuyên khoa lão để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ngày càng tăng. Tuy nhiên, nội dung quan trọng này vẫn chưa được cụ thể hóa trong dự thảo Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 – 2035.

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ phát biểu (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội)

Đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét bố trí nguồn lực phù hợp cho các tiểu dự án liên quan đến nâng cao chất lượng dân số và thích ứng với già hóa dân số, đồng thời có thể triển khai thí điểm tại một số địa phương trước khi nhân rộng khi điều kiện ngân sách còn hạn chế. Việc đầu tư đúng trọng tâm sẽ giúp xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đáp ứng yêu cầu của Quy hoạch mạng lưới y tế quốc gia thời kỳ 2021 – 2030.

Bên cạnh đó, ông chỉ rõ sự cần thiết phải huy động đa dạng nguồn lực ngoài ngân sách. Nghị quyết 72 đặt mục tiêu phát triển mạnh y tế tư nhân, khuyến khích bệnh viện tư nhân quy mô lớn, nhưng dự thảo chương trình hiện vẫn chủ yếu dựa vào nguồn vốn ngân sách mà chưa nêu rõ cơ chế xã hội hóa. Đại biểu cho rằng cần bổ sung giải pháp cụ thể nhằm thu hút nguồn vốn xã hội, doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận tham gia đầu tư vào hệ thống y tế nói chung và cơ sở lão khoa nói riêng. Đây là điều kiện quan trọng để chương trình bền vững, phù hợp với định hướng huy động tổng lực xã hội cho công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân.