Kinh giới không chỉ là loại rau gia vị quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày mà còn được sử dụng như một vị thuốc trong y học cổ truyền. Nhiều bài thuốc dân gian từ rau kinh giới đã được áp dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề thường gặp về sức khỏe.
Theo y học cổ truyền, bộ phận dùng làm thuốc của cây kinh giới là toàn cây, trừ rễ. Cây có thể thu hái quanh năm, phổ biến nhất vào mùa thu khi bắt đầu ra hoa. Sau khi thu hái, kinh giới được phơi hoặc sấy khô để dùng dần.
Cây kinh giới là thảo dược quen thuộc trong vườn nhà (Ảnh minh họa)
Toàn cây kinh giới khi cắt ngắn được gọi là toàn kinh giới, có thể dùng tươi hoặc khô, sử dụng riêng lẻ hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Liều dùng phổ biến từ 10 đến 16 g mỗi ngày dưới dạng thuốc sắc. Vị thuốc này thường được dùng để hỗ trợ điều trị cảm, sốt, cúm, nhức đầu, đau mình, tê thấp và mụn nhọt.
Ngoài ra, phần cụm hoa non kèm một đến hai lá ngọn, còn gọi là kinh giới tuệ, cũng được dùng làm thuốc. Kinh giới tuệ có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau tùy mục đích sử dụng. Khi dùng sống, vị thuốc này giúp hỗ trợ điều trị mụn nhọt, viêm họng và phòng sởi, với liều dùng khoảng 10 đến 20 g mỗi ngày dưới dạng thuốc bột hoặc thuốc sắc. Kinh giới tuệ sao vàng thường được dùng trong các trường hợp cảm, cúm với liều 6 đến 8 g mỗi ngày. Khi sao đen, kinh giới tuệ có tác dụng cầm máu và được sử dụng với liều khoảng 12 g mỗi ngày.
Trong thực tế, kinh giới được biết đến với nhiều công dụng như giải cảm, làm ra mồ hôi, thanh nhiệt và giải độc. Vị thuốc này thường được phối hợp với các dược liệu khác để hỗ trợ điều trị các chứng ngoại cảm phong hàn hoặc phong nhiệt. Kinh giới cũng được dùng trong các trường hợp dị ứng, mẩn ngứa bằng cách sắc uống hoặc sao nóng dùng ngoài da.
Sử dụng rau kinh giới làm mặt nạ giúp giảm mặt nạ trên da (Ảnh minh họa)
Một công dụng quan trọng khác của kinh giới là cầm máu. Khi sao cháy, kinh giới được sử dụng trong các trường hợp chảy máu cam, băng huyết, đại tiểu tiện ra máu. Với phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt bị cảm, dùng kinh giới sao có thể giúp cải thiện triệu chứng. Ngoài ra, kinh giới còn được dùng để hỗ trợ điều trị trúng phong, cảm nắng, cảm nóng và giúp lợi tiểu tiện khi phối hợp đúng cách.
Từ cây kinh giới, nhiều bài thuốc dân gian đã được áp dụng như dùng kinh giới tươi giã lấy nước uống khi cảm nóng hoặc ngã ngất; dùng kinh giới tuệ sao đen sắc uống trong trường hợp băng huyết hoặc chảy máu cam; kết hợp kinh giới với các thảo dược khác để làm thuốc cảm; dùng kinh giới tuệ sao vàng tán bột chữa cảm cúm; hoặc phối hợp kinh giới với sắn dây để hạ sốt.
Ngoài việc uống trong, kinh giới còn được dùng ngoài da. Nước nấu từ kinh giới tươi có thể dùng tắm để phòng và hỗ trợ điều trị rôm sảy, mẩn ngứa ở trẻ nhỏ. Một số bài thuốc khác sử dụng kinh giới để hỗ trợ điều trị mụn nhọt, ho, khàn tiếng và đau nhức cơ thể.
Tuy nhiên, kinh giới không phù hợp với mọi trường hợp. Những người ra nhiều mồ hôi, mắc bệnh động kinh, sởi đậu đã mọc hoặc mụn nhọt đã vỡ cần thận trọng và không nên sử dụng. Khi dùng kinh giới làm thuốc, cần áp dụng đúng liều lượng và theo dõi phản ứng của cơ thể để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Tin liên quan: