Miền Bắc bước vào đợt lạnh sâu, lượng bệnh nhân nhập cấp cứu tăng mạnh, đặc biệt tại Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện Bạch Mai, mỗi ngày tiếp nhận 50–60 ca nghi đột quỵ, đa số được chẩn đoán xác định. Các chuyên gia cảnh báo nhiều dấu hiệu sớm thường xuất hiện thoáng qua, dễ bị bỏ qua, khiến người bệnh mất “thời gian vàng” điều trị và đối mặt nguy cơ tổn thương não nặng nề.
Nền nhiệt giảm, áp lực lên các khoa cấp cứu tăng mạnh
Những ngày miền Bắc bước vào đợt lạnh sâu, các bệnh viện ghi nhận sự gia tăng rõ rệt của các ca đột quỵ, nhồi máu cơ tim cũng như các bệnh lý hô hấp và xương khớp tái phát. Tại Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện Bạch Mai, số bệnh nhân nhập viện mỗi ngày luôn ở mức cao, dao động từ vài chục đến hơn 50 trường hợp, trong đó khoảng 90% được xác định là đột quỵ. Con số này cho thấy sự gia tăng đột biến các biến cố mạch não khi nền nhiệt liên tục xuống thấp.
Số ca cấp cứu do đột quỵ tại Bệnh viện Bạch Mai có xu hướng gia tăng (Ảnh: BVCC)
Theo ThS.BS Đinh Trung Hiếu, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến cơ thể phải điều chỉnh liên tục để giữ ấm, dẫn tới hiện tượng co mạch, tăng huyết áp và làm gia tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Những tác động này dễ kích hoạt đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi, người có bệnh nền tim mạch hoặc rối loạn mỡ máu. Người bệnh nhập viện với các biểu hiện rất khác nhau: có trường hợp chỉ tê nhẹ một bên tay hoặc cảm giác nói khó, nhưng cũng có trường hợp vừa đến viện đã rơi vào tình trạng hôn mê sâu, nguy hiểm đến tính mạng.
Điều đáng lo ngại, theo bác sĩ Hiếu, là không ít người xuất hiện các dấu hiệu thoáng qua như yếu nhẹ tay chân, méo miệng, nói giọng lạ nhưng các triệu chứng nhanh chóng biến mất sau vài phút đến vài giờ. Chính sự hồi phục tạm thời này khiến nhiều người chủ quan, cho rằng sức khỏe đã ổn định và không đến bệnh viện kiểm tra. Tuy nhiên, đây có thể là những cơn thiếu máu não thoáng qua – dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ thật sự trong vòng 48 giờ tiếp theo. Khi người bệnh không được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, họ dễ đánh mất cơ hội vàng để ngăn chặn tổn thương não không thể hồi phục.
Cơn thiếu máu não thoáng qua – dấu hiệu cảnh báo thường dễ bị xem nhẹ
Trong nhóm các triệu chứng báo hiệu nguy cơ đột quỵ, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) được các chuyên gia xem như “lời cảnh báo sớm” quan trọng. Tuy nhiên, trên thực tế, tình trạng này lại rất dễ bị hiểu nhầm với các biểu hiện đơn giản như mệt mỏi, cảm lạnh hoặc rối loạn nhất thời do thời tiết. Những dấu hiệu như méo miệng, yếu một bên tay chân, nói khó hoặc rối loạn ngôn ngữ có thể xuất hiện trong thời gian ngắn rồi tự biến mất khiến người bệnh chủ quan, tin rằng sức khỏe đã ổn định trở lại mà không đến bệnh viện kiểm tra.
Một trong những dấu hiệu thường bị bỏ qua nhiều nhất là cơn thiếu máu não thoáng qua, tức các triệu chứng giống đột quỵ như méo miệng,… nhưng hồi phục nhanh trong vòng 24 giờ (Ảnh: BVCC)
Theo ThS.BS Đinh Trung Hiếu, đây chính là điều nguy hiểm nhất. Các nghiên cứu và thực tiễn điều trị cho thấy nguy cơ xảy ra đột quỵ thật sự sau một cơn TIA là rất cao, đặc biệt trong khoảng 48 giờ đầu. Khoảng thời gian này được coi là “cửa sổ nguy cơ”, khi những biến cố mạch máu có thể bùng phát bất cứ lúc nào nếu người bệnh không được can thiệp kịp thời.
Không chỉ TIA, nhiều trường hợp đột quỵ “nhẹ” cũng dễ bị xem thường bởi triệu chứng chưa ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt. Người bệnh có thể chỉ cảm thấy yếu cơ nhẹ hoặc tê bì thoáng qua, nên ngần ngại đi khám hoặc chọn cách theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, bác sĩ Hiếu cho biết những ca như vậy có thể chuyển nặng trong thời gian rất ngắn, thậm chí vài giờ đến vài ngày sau đó. Khi bỏ lỡ thời điểm khởi phát, việc điều trị mất đi hiệu quả tối ưu, khiến vùng mô não tổn thương trở nên không thể phục hồi. Đây là lý do các bác sĩ luôn nhấn mạnh cần nhận biết sớm và hành động ngay khi cơ thể xuất hiện những thay đổi bất thường, dù diễn biến có thể rất thoáng qua.
Thời gian vàng quyết định khả năng hồi phục
Các chuyên gia nhấn mạnh người bệnh phải được đưa đến bệnh viện sớm nhất có thể, lý tưởng trong 4,5 giờ đầu nếu cần dùng thuốc tiêu sợi huyết hoặc dưới 6 giờ nếu phải can thiệp lấy huyết khối. Đây là khoảng thời gian quyết định khả năng cứu được vùng mô não còn sống, từ đó giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế.
Các bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh cho bệnh nhân đột quỵ (Ảnh: BVCC)
Dù công tác truyền thông đã được đẩy mạnh trong nhiều năm, số bệnh nhân đến viện đúng thời điểm vàng vẫn chưa nhiều. Tình trạng nhầm lẫn triệu chứng đột quỵ với bệnh xương khớp, cảm lạnh hay “trúng gió”, cùng thói quen tự điều trị bằng xoa bóp, chích lễ, uống An Cung khiến bệnh tiến triển nặng hơn. Đặc biệt ở người cao tuổi, quá trình điều trị càng phức tạp khi họ mang nhiều bệnh nền, sức đề kháng kém và khả năng hồi phục chậm.
Bác sĩ Hiếu cho rằng đột quỵ không phải là biến cố bất khả kháng. Việc phòng ngừa cần được bắt đầu từ khi cơ thể còn khỏe mạnh thông qua kiểm soát huyết áp, đường huyết, rối loạn mỡ máu, thay đổi lối sống và duy trì khám sức khỏe định kỳ. Ngay cả khi đã từng trải qua một cơn đột quỵ, nguy cơ tái phát trong năm đầu vẫn rất cao, vì vậy tuân thủ điều trị và tái khám đúng hẹn là yếu tố sống còn.
Tin liên quan: