Tia sáng cho bóng đá Italy

Chỉ bằng một cú ra chân, Aleksandar Trajkovski đã đưa tuyển Italy quay ngược trở về lại tháng 11/2017. Đó là thời điểm tồi tệ và là cơn ác mộng mà một quốc gia đã phải trải qua 4 năm rưỡi để cố gắng quên đi.

Khi đó, người đứng đầu Liên đoàn bóng đá Italy (FIGC) Carlo Tavecchio, cho rằng việc đội nhà lỡ hẹn với World Cup là một “ngày tận thế”. Vậy còn từ nào có thể diễn tả cách Italy lần thứ hai liên tiếp thất bại ở vòng loại World Cup?

Vì đâu thất bại?

Huấn luyện viên (HLV) Roberto Mancini đã không có câu trả lời sau thất bại 0-1 của Italy trước Bắc Macedonia. Ông tự nhận lỗi về mình, nhưng hơn một lần nhắc đi nhắc lại rằng: “Tôi không biết phải nói gì”.

Không ai có thể giải thích được vì sao Italy gây thất vọng lớn như thế. Italy, nhà vô địch Euro 2020, kiểm soát 65% thời lượng cầm bóng và thực hiện tới 32 cú sút khung thành so với 4 của đội khách.

Không số liệu thống kê nào cho thấy cho sự vượt trội của Italy bằng số quả phạt góc (16 so với 0) cho đến tỷ lệ bàn thắng mong đợi (1,98 so với 0,18). Tuy nhiên kết quả cuối cùng lại quá khác biệt.

Italy không thiếu cơ hội. Thủ môn Stole Dimitrievski chuyền thẳng vào chân Domenico Berardi ở phút 29. Khi tất cả đều nghĩ về bàn mở tỷ số dễ dàng cho Italy, Berardi lại tung cú dứt điểm hiền như trong buổi đá tập.

Nhiều người có thể gọi đó là một đêm đen đủi. Thế nhưng Italy chỉ có thể tự trách bản thân. Họ đôi khi gần như bất bại dưới thời Mancini – lập kỷ lục với 37 trận không thua và chỉ bị Tây Ban Nha khuất phục ở bán kết Nations League khi chỉ còn thi đấu với 10 người.

Vấn đề là Italy đã bỏ quên thói quen chiến thắng trong một thời gian dài. Sự phung phí cơ hội đưa họ vào vòng đấu play-off đầy may rủi này. “Azzurri” đã thực hiện 27 cú sút về phía khung thành Bulgaria vào tháng 9 năm ngoái, trong trận đấu có tỷ số hòa 1-1.

Họ đã hòa Thụy Sĩ trong cả 2 lượt trận, sau khi Jorginho đá hỏng 2 quả phạt đền mà lẽ ra Italy có thể giành chiến thắng. Một trong hai quả penalty thành công là đủ để Italy có vé trực tiếp tới Qatar.

Lỗi của ai khi đội tuyển không biết cách ghi bàn? Berardi có thể bị coi là tội đồ khi liên tục bỏ lỡ cơ hội. Hay Ciro Immobile 3 mùa là vua phá lưới Serie A, nhưng chỉ ghi 15 bàn sau 55 trận khoác áo Italy. Anh tịt ngòi trước Bắc Macedonia cũng giống như trong cả hai lượt trận play-off thua Thụy Điển năm 2017.

Tuy nhiên đây là thất bại của một tập thể. Phong độ của Lorenzo Insigne ở Napoli đã sa sút đáng kể sau Euro 2020. Các nhà phê bình cho rằng tâm trí của anh đã dành cho Toronto, câu lạc bộ ở giải nhà nghề Mỹ MLS mà anh sẽ gia nhập vào mùa hè.

Federico Chiesa chấn thương, Berardi là cầu thủ duy nhất trên hàng công có được trạng thái khỏe mạnh và phong độ ổn định. Tại sao Mancini không thay đổi? Một hệ thống có lẽ không còn hoạt động tốt kể từ khi Leonardo Spinazzola chấn thương trong trận gặp Bỉ.

Chưa phải chấm hết

Câu hỏi gây khó chịu hơn cho bóng đá Italy là liệu các lựa chọn thay thế có đơn giản là không đủ tốt hay không. Khi Italy tuyệt vọng tìm kiếm bàn thắng, ông Mancini đã làm gì?

HLV Mancini đặt niềm tin vào Giacomo Raspadori, một tài năng triển vọng nhưng chỉ ghi 1 bàn trong 7 lần ra sân cho đội tuyển quốc gia, và Joao Pedro, cầu thủ 30 tuổi với chỉ một pha lập công trong 13 trận gần nhất cho Cagliari, đội xếp thứ 17 tại Serie A.

Người kế nhiệm Tavecchio tại FIGC, Gabriele Gravina, đã phải thừa nhận thực tế sau thất bại. “Có rất ít cầu thủ được lựa chọn”, ông nói. “Chúng tôi phải hiểu tại sao rất nhiều cầu thủ trẻ không được sử dụng tại CLB”.

Đó là cách để xác định “căn bệnh” và tìm cách chữa. Sau năm 2017, đã xuất hiện nhiều lời bàn tán về việc bóng đá Italy thất bại trong quá trình phát triển đội trẻ và tất cả kêu gào một sự thay đổi để mang tới điều khác biệt. 5 năm sau, Italy một lần nữa gây thất vọng.

Nhưng không có nghĩa Italy không thể thay đổi theo hướng tốt hơn. Những cầu thủ chủ chốt và cốt lõi của đội hình vô địch Euro vẫn còn đó. Italy cũng sở hữu không ít tài năng mới nổi để có thể xây dựng lại, từ Alessandro Bastoni ở vị trí trung vệ cho đến Sandro Tonali ở hàng tiền vệ.

Ông Gravina khẳng định mong muốn HLV Mancini ở lại và rất nhiều người Italy sẽ ủng hộ điều đó. Tất cả những gì tốt đẹp xảy ra trong 3 năm rưỡi qua chắc chắn không dễ gì bị gạt bỏ chỉ sau một lần gục ngã.

Một thực tế không thể tránh khỏi là Italy sẽ bỏ lỡ kỳ World Cup thứ hai liên tiếp. Một thảm họa đối với thế hệ cầu thủ tài năng. Jorginho, người về thứ 3 trong cuộc đua Quả bóng vàng năm ngoái, hay Marco Verratti, cầu thủ Italy hay nhất thời gian qua, sẽ bước sang tuổi 33 vào năm 2026.

“Sự thất vọng lúc này là quá lớn để có thể nói về tương lai”, HLV Mancini phát biểu. “Trong khi chiến thắng vào tháng 7 năm ngoái là điều tuyệt vời nhất mà tôi trải qua ở cấp độ huấn luyện chuyên nghiệp, thì đây là nỗi thất vọng lớn nhất”.

Thất vọng là điều không thể tránh khỏi nhưng Italy cần trở lại và ánh sáng chưa hẳn đã tắt. Không ai có thể nghi ngờ về việc Italy có thể tạo nên một cuộc hồi sinh rực rỡ như tại Euro 2020.